بیماری هپاتیت و آزمایشات تشخیصی

هپاتیت به زبان ساده همان التهاب کبد است. اغلب ، هپاتیت در اثر عفونت با ویروس های خاص ایجاد می شود.

با این حال ، التهاب کبد می تواند ناشی از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی ، داروهای بدون نسخه یا با نسخه ، مصرف زیاد الکل ، بیماری‌های ارثی ، بیماریهای خود ایمنی یا تجمع چربی در کبد باشد.

کبد یک اندام حیاتی است که در سمت راست بالای شکم قرار دارد. عملکردهای زیادی در بدن انجام می دهد ، از جمله پردازش مواد مغذی بدن ، تولید صفرا برای کمک به هضم چربی ها ، سنتز بسیاری از پروتئین های مهم ، تنظیم لخته شدن خون و تجزیه مواد بالقوه سمی به مواد بی ضرری که بدن می تواند از آنها استفاده یا حذف کند.

در موارد شدید ، التهاب کبد ممکن است با این فرایندها تداخل داشته باشد و اجازه ایجاد مواد سمی بالقوه را بدهد.

هپاتیت می تواند حاد باشد ، یعنی در عرض چند هفته تا چند ماه عود کرده و سپس برطرف شود یا مزمن باشد و در طول سال‌ها ادامه یابد.

هپاتیت مزمن ممکن است قبل از ایجاد علائم قابل توجه مربوط به آسیب پیشرونده کبد ، مانند سیروز و سرطان کبد ، به مدت 20 سال یا بیشتر ادامه یابد و باعث مرگ شود.

---

انواع عوامل هپاتیت

هپاتیت ویروسی

عفونت با ویروس یکی از علل شایع هپاتیت است. پنج ویروس که عمدتا با هپاتیت مرتبط هستند به ترتیب کشف شده اند:

 A ، B ، C ، D و E

هپاتیت حاد ویروسی بیشتر توسط ویروس هپاتیت A – (HAV) ، ویروس هپاتیت B – (HBV)  و ویروس هپاتیت C -(HCV)  ایجاد می‌شود اما فقط عفونت HBV و HCV باعث هپاتیت مزمن می شود.

وراثت

جهش های ژنی خاص که از نسلی به نسل دیگر منتقل می شوند می توانند منجر به بیماری شوند که به کبد آسیب می رساند و باعث هپاتیت می شود. بیماری هایی مانند: ویلسون ، هموکروماتوز ، کمبود آلفا -1 آنتی تریپسین

کبد چرب

کبد چرب غیر الکلی چربی رسوب شده در سلول‌های کبدی به مقدار زیاد می تواند منجر به التهاب و آسیب کبدی شود و باعث هپاتیت شود.

خود ایمنی بدن

سیستم ایمنی بدن به طور نامناسب آنتی بادی هایی را علیه بافت کبد تولید می کند که باعث ایجاد هپاتیت می شود. گاهی اوقات با سایر بیماریهای خود ایمنی مانند دیابت نوع 1 ، تیروئیدیت هاشیموتو ، کم خونی خطرناک یا سندرم شوگرن همراه است.

---

علائم هپاتیت

علائم و نشانه های هپاتیت بدون در نظر گرفتن علت یکسان است ، اما ممکن است در افراد مختلف و در طول زمان متفاوت باشد.

اکثر افراد مبتلا به هپاتیت مزمن هیچ علامتی ندارند. برخی از افراد مبتلا به هپاتیت حاد هیچ علامتی ندارند ، اما بسیاری از آنها علائم خفیف و/یا مبهمی دارند که ممکن است با آنفولانزا اشتباه گرفته شود.

برخی از شایع ترین علائم و نشانه ها عبارتند از:

• خستگی
• حالت تهوع
• درد شکم
• درد مفاصل
• خارش
• زردی چشم و پوست (زردی ، یکی از علائم به شدت آسیب کبدی را به عنوان علت سایر علائم نشان می دهد)

ممکن است علائم و نشانه های بیشتری مانند از دست دادن اشتها ، ادرار تیره رنگ یا مدفوع رنگ روشن را داشته باشند.

عوارض جدی تر می تواند شامل تجمع مایع در شکم (آسیت) و گیجی ذهنی باشد.

آزمایش هپاتیت

چندین آزمایش آزمایشگاهی وجود دارد که ممکن است در موارد هپاتیت تشخیص داده شده یا مشکوک انجام شود. این آزمایشات ممکن است در یک یا چند دسته زیر قرار گیرند:

• آزمایشات شیمی عمومی برای تشخیص التهاب و/یا آسیب کبد
• آزمایشات غربالگری برای تشخیص هپاتیت ویروسی ؛ به عنوان مثال ، غربالگری قرار گرفتن در معرض هپاتیت B یا هپاتیت C ممکن است به دلیل افزایش خطر بیماری (استفاده از داروهای غیرقانونی ، شریک جنسی متعدد) یا در زمان اهدای خون انجام شود.
• آزمایشاتی که به تشخیص سایر علل زمینه ای هپاتیت کمک می کند
• آزمایش هایی برای نظارت بر پیشرفت آسیب کبدی و/یا راهنمایی درمان

هپاتیت حاد اغلب مشکوک است و آزمایش به دلیل ظاهر علائم و نشانه هایی مانند تب ، از دست دادن اشتها و حالت تهوع ، اغلب همراه با ادرار تیره ، مدفوع کم رنگ و تغییر رنگ زرد پوست و زردی چشم انجام می شود.

هپاتیت مزمن ممکن است علائم و نشانه های واضحی نداشته باشد و بیشتر در نتیجه آزمایشات معمول و غیر معمول آزمایشگاهی تشخیص داده می شود.

این آزمایش‌ها شامل :

آزمایش پانل متابولیک جامع (CMP)

یک گروه از آزمایشات که اغلب به عنوان بخشی از یک معاینه سالانه بهداشتی تجویز می شود ، یا یک پانل کبدی.

آزمایش CMP و پانل کبد

شامل چندین آزمایش خون کلی است که ممکن است برای ارزیابی کبد و تشخیص هپاتیت مورد استفاده قرار گیرد. آنها عبارتند از:

آزمایش آلانین آمینوترانسفراز (ALT)

آلانین آمینوترانسفراز آنزیمی است که عمدتا در کبد یافت می شود. هنگامی که کبد آسیب می بیند ، ALT معمولاً قبل از بروز علائم واضح تر آسیب کبدی ، مانند زردی ، در خون آزاد می شود.

آزمایش ALT یک آزمایش مفید برای تشخیص زودرس آسیب کبدی تبدیل می کند. نتایج اغلب با نتایج آزمایش AST مقایسه می شوند تا علت آسیب کبدی مشخص شود.

آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)

آسپارتات آمینوترانسفراز همچنین آنزیمی است که در کبد و چند اندام دیگر ، به ویژه قلب و سایر ماهیچه ها یافت می شود. این آزمایش در تشخیص آسیب کبدی ناشی از هپاتیت بسیار مفید است و ممکن است با قرار گرفتن در معرض داروهای سمی برای کبد ، سیروز یا الکلیسم بیش از ALT افزایش یابد.

با این حال ،AST  مختص کبد نیست و ممکن است در شرایطی که سایر قسمت های بدن را تحت تأثیر قرار می دهد افزایش یابد. نتایج آزمایش AST اغلب با نتایج آزمایش ALT مقایسه می شود.

آزمایش قلیایی فسفاتاز (ALP)

قلیایی فسفاتاز آنزیمی مربوط به مجاری صفراوی اما در سایر بافت‌های بدن نیز یافت می شود. هنگامی که مجاری صفراوی مسدود می شوند ، آزمایش ALP اغلب افزایش می یابد ، اما ممکن است با اختلالات استخوانی نیز افزایش یابد.

آزمایش بیلی روبین

بیلی روبین یک ماده زائد حاصل از تجزیه سلول‌های قدیمی خون که در نهایت توسط کبد پردازش می شود تا بتواند از بدن خارج شود.

بیلی روبین یک ترکیب زرد رنگ است که می تواند در صورت آسیب کبد تجمع یابد و باعث زردی و ادرار تیره شود.

---

برای اطلاعات بیشتر درخصوص آزمایش بیلی روبین کلیک کنید

---

آزمایش آلبومین

آلبومین پروتئین اصلی ساخته شده توسط کبد است. از آنجا که آلبومین توسط کبد تولید می شود ، سطح آن می تواند با از بین رفتن عملکرد کبد کاهش یابد.

معمولاً تنها زمانی رخ می دهد که کبد به شدت آسیب دیده باشد.بسیاری از شرایط دیگر نیز بر سطح آلبومین تأثیر می گذارد.

آزمایش پروتئین کل

آلبومین و سایر پروتئین های موجود در خون ؛ ممکن است با بیماری شدید کبدی کاهش یابد.

بسته به پزشک و آزمایشگاه ، سایر آزمایشاتی که ممکن است به صورت جداگانه یا به عنوان بخشی از پانل کبد انجام شود عبارتند از:

آزمایش زمان پروترومبین (PT)

این آزمایش ممکن است برای افراد مبتلا به هپاتیت یا مشکوک به هپاتیت تجویز شود. پروتئین های مورد استفاده در تشکیل لخته خون (عوامل انعقادی) بیشتر توسط کبد تولید می شوند و PT طولانی مدت ممکن است نشان دهنده شدت آسیب کبدی باشد.

آزمایش گاما گلوتامیل ترانس پپتیداز (GGT)

آنزیمی که در کبد یافت می شود و نسبت به تغییرات عملکرد کبد بسیار حساس است. آزمایش GGT به تمایز بین علل افزایش ALP کمک می کند. اگر GGT افزایش یابد ، ALP بالا ناشی از کبد است ، نه بیماری استخوان.

آزمایش لاکتات دهیدروژناز (LD)

لاکتات دهیدروژناز آنزیمی که با آسیب سلولی آزاد می شود. در سلولهای سراسر بدن یافت می شود.

آزمایش پروتئین آلفا-فتو (AFP)

پروتئین آلفا-فتو با بازسازی یا تکثیر سلول های کبدی مرتبط است.

در حالی که آزمایشات کلی ذکر شده در بالا ممکن است به تشخیص هپاتیت کمک کند ، اما علت اصلی را مشخص نمی کند. ممکن است آزمایشات اضافی برای تعیین علت و کمک به درمان مستقیم ضروری باشد. برخی از نمونه ها عبارتند از:

آزمایش پانل حاد هپاتیت

آزمایش پانل حاد هپاتیت ممکن است برای کمک به تشخیص عفونت با ویروس هپاتیت مورد استفاده قرار گیرد.

آنتی بادی های خود ایمنی (به عنوان مثال ، ANA ، ASMA ، anti-LKM-1)  مرتبط با هپاتیت خود ایمنی

برای تشخیص:

بیوپسی کبد

این یک روش است که در آن یک سوزن به داخل کبد وارد می شود تا مقدار کمی از بافت را که تحت یک میکروسکوپ توسط یک پاتولوژیست بررسی می شود ، خارج کند.

بیوپسی قطعی ترین روش برای تشخیص آسیب کبدی است. از آنجا که این یک روش تهاجمی است ، در درجه اول هنگامی که سایر آزمایشات بی نتیجه هستند یا برای تعیین میزان آسیب کبدی استفاده می شود.

آزمایشات تصویربرداری ، مانند سونوگرافی و اشعه ایکس تخصصی ، ممکن است برای ارزیابی کبد ، تشخیص هپاتیت ، کمک به تشخیص و تعیین علت آسیب کبدی مورد استفاده قرار گیرد.

منبع: Lab test online