آزمایش AFP یا آلفا فتوپروتئین

تومور مارکر AFP یا آزمایش AFP ، میزان AFP در خون شما را اندازه گیری می کند.

آلفا فتوپروتئین (AFP) پروتئینی است که در درجه اول توسط کبد در نوزادان در حال رشد (جنین) تولید می شود. هنگام تولد نوزاد ، سطح AFP به طور معمول افزایش می یابد و سپس به سرعت کاهش می یابد.

در حالت غیر از بارداری و تولد ، آسیب کبدی و برخی از سرطان ها می توانند سطح AFP را به میزان قابل توجهی افزایش دهند.

بطور معمول AFP هر زمان که سلول‌های کبد در حال بازسازی باشند، تولید می شود. در بیماری‌های مزمن کبدی ، مانند هپاتیت و سیروز ، AFP ممکن است به طور مزمن افزایش یابد.

غلظت بسیار بالای AFP ممکن است توسط تومورهای خاصی تولید شود. این ویژگی باعث می شود آزمایش AFP به عنوان نشانگر تومور یا تومور مارکر مفید باشد.

افزایش میزان AFP در بسیاری از افراد با شایع ترین نوع سرطان کبد به نام کارسینوم هپاتوسلولار و در نوع نادری از سرطان کبد که بیشتر در نوزادان به نام هپاتوبلاستوما رخ می دهد ، یافت می شود.

آنها همچنین در برخی از افراد مبتلا به سرطان بیضه یا تخمدان نیز یافت می شوند.

AFP در چندین شکل مختلف وجود دارد.

آزمایش استاندارد AFP برای کل AFP است ، که تمام فرم های AFP را با هم اندازه گیری می کند.

آزمایش AFP L3

یکی دیگر از فرم های آزمایش AFP تست AFP L3 نام دارد. آزمایش AFP-L3 یک آزمایش نسبتاً جدید است که میزان AFP-L3 را با مقدار کل AFP مقایسه می کند.

افزایش درصد L3 با افزایش خطر ابتلا به سرطان سلول کبدی در آینده نزدیک و پیش آگهی همراه است ، زیرا سرطان های مرتبط با L3 تهاجمی تر هستند.

میزان AFP-L3 در میان افرادی که دارای AFP کلی پایین هستند و در افرادی که دارای سرطان کبدی هستند بیشتر از افراد مبتلا به بیماری‌های خوش خیم کبدی است.

نشانگرهای توموری شامل کل AFP و AFP-L3 علاوه بر سونوگرافی برای نظارت بر سرطان سلول‌های کبدی استفاده می‌شود.  

---

سوالات متداول:

چگونه از آزمایش AFP یا آلفا فتوپروتئین استفاده می‌شود؟

آلفا فتوپروتئین (AFP) به عنوان نشانگر تومور برای تشخیص و تائید سرطان های کبد ، بیضه ها و تخمدان ها استفاده می شود.

این آزمایش اغلب برای نظارت بر افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن کبدی مانند سیروز ، هپاتیت مزمن B یا هپاتیت C تجویز می شود ، زیرا آنها در طول عمر خطر ابتلا به سرطان کبد را همراه دارند.

همچنین اکثر دستورالعمل های فعلی این استفاده را توصیه نمی کنند. یک پزشک ممکن است آزمایش AFP را به همراه مطالعات تصویربرداری سفارش دهد تا بتواند سرطان کبد را در مراحل اولیه و قابل درمان تشخیص دهد.

اگر مبتلا به سرطان سلول‌های کبدی یا شکل دیگری از سرطان تولید کننده AFP شده اید ، ممکن است از یک آزمایش AFP برای نظارت بر پاسخ به درمان و نظارت بر عود سرطان استفاده شود.

گاهی اوقات آزمایش AFP-L3 نیز تجویز می شود که مقدار فرم AFP به نام AFP-L3 را با مقدار کل AFP مقایسه کند.

---

چه زمانی آزمایش AFP تجویز می‌شود؟

پزشک ممکن است زمانی آزمایش خون AFP را تجویز کند که:

• مشکوک به سرطان کبد یا برخی سرطان های بیضه یا تخمدان است. هنگامی که مثلاً برآمدگی هایی در ناحیه شکم در حین معاینه فیزیکی احساس می شود یا هنگامی که آزمایش های تصویربرداری تومورهای احتمالی را تشخیص می دهند ، ممکن است به سرطان مشکوک شود.
• هنگامی که سرطان کبد ، بیضه ها یا تخمدان ها تشخیص داده شده و تحت درمان قرار گرفته اید و تحت تأثیر درمان قرار گرفته اید.
• زمانی که تحت نظارت برای عود سرطان هستید.
• برای پیگیری در صورت ابتلا به هپاتیت مزمن یا سیروز کبدی

بعضی اوقات نیز AFP-L3 برای ارزیابی خطر ابتلا به سرطان سلول کبدی در هنگام بیماری مزمن کبدی یا آزمایش اثربخشی درمان کارسینوم سلول‌های کبدی یا نظارت بر عود آن تجویز می شود.

---

نتیجه آزمایش AFP چه چیزی را نشان می دهد؟

افزایش سطح AFP ممکن است نشان دهنده وجود سرطان ، بیشتر سرطان کبد ، سرطان تخمدان یا تومور سلول‌های زایا بیضه ها باشد. با این حال ، هر سرطان کبد ، تخمدان یا بیضه مقادیر قابل توجهی AFP تولید نمی کند.

گاهی اوقات ممکن است با سایر سرطان ها مانند معده ، روده بزرگ ، ریه ، سینه و لنفوم سطح بالایی از AFP مشاهده شود ، اگرچه به ندرت توصیه می شود این شرایط را ارزیابی کنید. بیماری‌های دیگر مانند سیروز و هپاتیت نیز می‌توانند باعث افزایش سطح شوند.

هنگامی که AFP به عنوان یک ابزار نظارت استفاده می شود ، کاهش سطح نشان دهنده پاسخ به درمان است.

اگر سطح AFP پس از درمان سرطان به طور قابل توجهی کاهش نیافته ، معمولاً به سطح نرمال یا نزدیک به سطح نرمال می‌رسد ، ممکن است برخی از بافت تومور همچنان وجود داشته باشد.

اگر سطح AFP شما شروع به افزایش کند ، به احتمال زیاد سرطان در حال عود است. با این حال ، از آنجا که AFP می تواند در هپاتیت یا سیروز افزایش یابد.

اگر قبل از درمان سطح AFP شما بالا نرفته باشد ، سطح AFP گاهی اوقات می تواند گمراه کننده باشد.

بنابراین ، این آزمایش به طور کلی برای نظارت بر اثربخشی درمان شما یا نظارت بر عود مفید نخواهد بود.

وقتی بیماری مزمن کبدی دارید و سطح AFP شما از حالت طبیعی یا متوسط به بالا افزایش می یابد ، خطر ابتلا به سرطان کبد افزایش می یابد.

هنگامی که کل AFP و AFP-L3 به طور قابل توجهی افزایش می یابد ، در این صورت شما در معرض ابتلا به سرطان کبدی یا ابتلا به آن در یکی دو سال آینده هستید.

با این حال ، هنگامی که شما مبتلا به هپاتیت مزمن و سیروز هستید ، غلظت AFP و AFP-L3 افزایش می یابد و نوسان می کند. در این موارد ، افزایش شدید AFP مهمتر از مقدار عددی واقعی نتیجه آزمایش است.

موارد بیشتر در مورد آزمایش AFP

هر فردی که مقدار نتایج آزمایش AFP و AFP-L3 افزایشی داشته باشد، مبتلا به سرطان نیست یا حتما نباید به سرطان کبد مبتلا شود.

آزمایش‌های AFP و AFP-L3 به تنهایی آزمایش‌های تشخیصی نیستند. آنها شاخص هستند که باید همراه با اطلاعات مربوط به سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی شما ، همچنین بررسی بافت شناسی و مطالعات تصویربرداری مورد استفاده قرار گیرند تا به دنبال ایجاد تومورها باشید.

اگرچه این آزمایشات می توانند اطلاعات مفیدی را ارائه دهند ، اما آنطور که پزشکان می خواهند ، خاص یا حساس نیستند.

AFP می تواند هر زمان که کبد آسیب دیده و در حال بازسازی است به طور موقت افزایش یابد ، و افزایش متوسط با شرایط مختلف قابل مشاهده است.

به همین دلیل ، از آزمایش AFP نمی توان صرفاً برای تشخیص سرطان استفاده کرد.

علاوه بر این ، هر سرطانی AFP تولید نمی کند ، بنابراین شما حتی در زمانی که مقدار AFP طبیعی است ممکن است سرطان داشته باشید.

به همین دلایل ، از آزمایش AFP برای غربالگری سرطان عمومی استفاده نمی‌شود.

AFP تنها یک نشانگر تومور نیست. از آنجا که AFP توسط جنین نیز تولید می شود ، به طور معمول سطح آن در زنان باردار و نوزادان آنها بیشتر است.

---

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آزمایش AFP در دوران بارداری ، به آزمایشات بارداری سه ماهه دوم مراجعه کنید.

---

عوامل خطر ابتلا به سرطان کبد چیست؟

این سرطان معمولاً زمانی رخ می دهد که شما دچار زخم های مزمن کبد شده‌اید که سیروز نامیده می‌شود. بیشتر اوقات ، این ناشی از عفونت مزمن ناشی از یکی از دو ویروس است: هپاتیت B یا هپاتیت C

سوء مصرف الکل نیز خطر ابتلا به سیروز را افزایش می دهد.

برخی از بیماری‌های ارثی ، به ویژه اختلالی به نام هموکروماتوز (که در آن بدن بیش از حد آهن را جذب می کند ، که در کبد در بین سایر اندام ها رسوب می کند) ، مانند استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) ، که رسوب چربی در کبد است ، همراه با التهاب و آسیب می تواند باعث سیروز و سرطان سلولی شود.

اگر AFP من غیر طبیعی است ، آیا نیاز به آزمایش های دیگر دارم؟

اگر عفونت مزمن یا آسیب کبدی دارید و AFP شما به طور ناگهانی افزایش می یابد ، یا اگر این میزان بسیار بالا باشد ، پزشک معمولاً از شما می خواهد آزمایش عملکرد کبد را به همراه یک سری مطالعات دقیق برای بررسی کبد شما انجام دهد.

این مطالعات شامل: سونوگرافی ، سی تی اسکن ، اسکن MRI ، یا بیوپسی برای ارزیابی بافت شناسی بافت های تومور است.

در صورت وجود سرطان های کبد ، معمولاً می توان آنها را سریع تشخیص داد.

پزشک شما ممکن است آزمایش خون برای د گاما کربوکسی پروترومبین (DCP) ، که به عنوان پروترومبین ناشی از ویتامین PIVKA-II نیز شناخته می‌شود ، برای تشخیص و نظارت بر سرطان کبد تجویز کند.

آیا می توان آزمایش AFP را در خانه یا مطب پزشک معالجم انجام داد؟

آزمایش AFP به عنوان یک آزمایش خانگی یا مطب پزشک انجام نمی‌شود و حتماً باید آزمایش توسط آزمایشگاه بیمارستان یا آزمایشگاه مرجع انجام می‌شود.

نوشته شده توسط: ebgroup