آزمایش پلاکت آزمایشی است که تعداد پلاکت‌های خون را اندازه گیری می‌کند. پلاکت‌ها سلول‌هایی هستند که به لخته شدن خون کمک می‌کنند. تعداد بسیار کم پلاکت‌ می‌تواند نشانه سرطان، عفونت یا سایر مشکلات سلامتی باشد. تعداد زیاد پلاکت‌ شما را در معرض خطر لخته شدن خون یا سکته قرار می‌دهد. در یک قطره خون ده‌ها هزار پلاکت وجود دارد.

شمارش پلاکت چیست؟

شمارش پلاکت یک آزمایش سریع و رایج است که تعداد پلاکت‌ها را در خون اندازه می‌گیرد. پلاکت‌ها یا ترومبوسیت‌ها سلول‌های خونی ریز هستند که از سلول‌های مغز استخوان (مگاکاریوسیت ها) جوانه می‌زنند. هنگامی که به رگ خونی آسیب می‌رسد، پلاکت‌ها لخته ایجاد می‌کنند. به عنوان مثال، اگر انگشت خود را ببرید، پلاکت‌ها با عوامل لخته کننده (پروتئین‌های موجود در خون) مخلوط می‌شوند. آن‌ها با هم یک «چسب» تشکیل می‌دهند که خونریزی را متوقف می‌کند. در یک قطره خون ده‌ها هزار پلاکت وجود دارد.

شمارش پلاکت معمولا بخشی از آزمایش CBC یا شمارش کامل خون است. این آزمایش تعداد پلاکت ها، گلبول‌های سفید و گلبول‌های قرمز را اندازه گیری می‌کند.

چه زمانی آزمایش پلاکت لازم است؟

پزشک یا ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است در طی یک معاینه فیزیکی معمول آزمایش پلاکت را تجویز کند. یا حتی به دلایل زیر نیاز می‌بیند که آزمایش را انجام دهند:

• ترومبوسیتوپنی (تعداد کم پلاکت ها).
• ترومبوسیتوز (تعداد پلاکت بالا).
• جزئیات تست

چگونه برای آزمایش پلاکت خون آماده شوم؟

اکثر مردم برای آماده شدن برای آزمایش شمارش پلاکت نیازی به انجام کاری ندارند. در برخی موارد، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است از شما بخواهد که قبل از آزمایش ناشتا باشید (نخورید و ننوشید). قبل از آزمایش خون، حتماً از پزشک خود بپرسید که آیا دستورالعملی وجود دارد که باید رعایت کنید یا داروهایی که باید از آن‌ها اجتناب کنید.

در طول آزمایش پلاکت چه اتفاقی می‌افتد؟

فرآیند دریافت خون برای شمارش پلاکت تنها چند دقیقه طول می‌کشد. ممکن است آزمایش را در آزمایشگاه یا بیمارستان انجام شود. یک ارائه دهنده به نام تکنسین آزمایشگاه نمونه خون را از شما می‌گیرد.

• یک ورید در داخل بازو، نزدیک آرنج شما انتخاب می‌کند.
• یک تورنیکه (بند یا طناب تنگ) را در اطراف بازوی خود قرار دهید. تورنیکه خون را به داخل رگ‌های شما فشار می‌دهد و خون‌گیری را آسان‌تر می‌کند.
• پوست اطراف رگ شما را تمیز می‌کند.
• یک سوزن را وارد رگ شما می‌کند. ممکن است یک چوب سبک و کمی ناراحتی احساس کنید.
• یک لوله جمع آوری را با خون پر می‌کند.
• سوزن و تورنیکه را برمی دارد.
• بانداژ کوچکی را روی بازوی شما می‌بندد.

یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خون را در یک دستگاه کوچک قرار می‌دهد. این دستگاه پلاکت‌ها و سایر سلول‌های خونی را در حدود یک دقیقه شمارش می‌کند.

در برخی موارد، پزشک شما ممکن است یک اسمیر خون انجام دهد. این یک آزمایش اضافی برای بررسی نمونه کوچکی از خون در زیر میکروسکوپ است. اسمیر خون اندازه و شکل سلول‌های خونی را ارزیابی می‌کند.

آیا خطری در مورد آزمایش پلاکت وجود دارد؟

شمارش پلاکت یک آزمایش ساده و رایج است. خطرات قابل توجهی وجود ندارد. ممکن است در جایی که سوزن وارد رگ شما شده مقدار کمی خونریزی وجود داشته باشد. همچنین ممکن است مقداری کبودی خفیف یا احساس درد در داخل بازوی خود مشاهده کنید.

اگر از خونگیری بترسم چه کنم؟

برخی از افراد از سوزن‌ها می‌ترسند یا قبل از گرفتن خون احساس عصبی می‌شوند. این رفتار طبیعی است. سعی کنید در طول آزمایش نفس عمیق بکشید تا خود را آرام کنید. هنگامی که خون شما گرفته می‌شود، بهتر است سوزن را نگاه نکنید. همچنین می‌توانید در حین آزمایش با فردی صحبت کنید تا حواس خود را پرت کنید.

چه زمانی از نتایج آزمایش شمارش پلاکت مطلع خواهم شد؟

ممکن است نتایج خود را در همان روز آزمایش خون دریافت کنید. یا ممکن است لازم باشد حدود چند صبر کنید. از ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود بپرسید که چه زمانی می‌توانید انتظار نتایج خود را داشته باشید.

نتایج آزمایش پلاکت به چه معناست؟

پلاکت‌ها در هر میکرولیتر خون اندازه گیری می‌شوند:

• محدوده نرمال شمارش پلاکت: بین ۱۵۰۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰۰ پلاکت در میکرولیتر.
• تعداد پلاکت کم: کمتر از ۱۵۰۰۰۰ پلاکت در میکرولیتر.
• تعداد پلاکت بالا: بیش از ۴۵۰۰۰۰ پلاکت در هر میکرولیتر.

اگر تعداد پلاکت پایینی داشته باشم چه؟

پلاکت پایین می‌تواند از لخته شدن خون جلوگیری کند. این می‌تواند نتیجه این موارد باشد:

• آسیب مغز استخوان. درمان‌های سرطان، مانند شیمی درمانی یا پرتودرمانی.
• برخی سرطان‌ها مانند لوسمی یا لنفوم.
• داروهای خاص
• طحال بزرگ شده.
• نوشیدن زیاد (الکل).
• سندرم همولیتیک اورمیک (بیماری که پلاکت‌ها را از بین می‌برد).
• ترومبوسیتوپنی ایمنی (نقاط خونریزی یا کبودی زیر پوست به دلیل پایین بودن پلاکت ها).
• خونریزی شدید پس از آسیب.
• پورپورای ترومبوسیتوپنیک ترومبوتیک (لخته شدن خون در رگ‌های خونی کوچک در سراسر بدن).
• عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی.

علائم پلاکت بسیار کم

• خون در استفراغ، ادرار یا حرکات روده شما.
• به راحتی کبود می‌شود.
• خونریزی بیش از حد ناشی از بریدگی‌های کوچک، لثه یا خونریزی بینی.
• منوراژی (خونریزی شدید قاعدگی).
• درد عضلانی یا مفصلی.
• سردردهای شدید
• ضعف یا سرگیجه.

اگر تعداد پلاکت خونم بالا باشه چی؟

تعداد زیاد پلاکت‌ها می‌تواند باعث لخته شدن بیش از حد در رگ‌های خونی شما شود. یا اگر پلاکت‌ها در لخته شدن اختلال ایجاد کنند، می‌تواند باعث خونریزی بیش از حد شود. می‌تواند نشانه‌ای از:

• مشکلات سیستم ایمنی.
• عفونت‌ها
• مشکلات با ژن‌هایی که تولید پلاکت را کنترل می‌کنند.
• برخی سرطان‌ها

علائم و عوارض پلاکت‌های زیاد

• به راحتی کبود می‌شود.
• درد قفسه سینه.
• ترومبوز (لخته شدن خون در صورت‌عدم نیاز).
• خونریزی بیش از حد ناشی از بریدگی‌های کوچک، لثه یا خونریزی بینی.
• تورم پا.
• تنگی نفس.
• سکته.
• سوزن سوزن شدن یا سوزش در نوک انگشتان، دست‌ها و پاها.
• ضعف، سرگیجه یا خستگی.

سخن آزمایشگاه ارگ

آزمایش پلاکت یک آزمایش سریع و متداول است که تعداد پلاکت‌های خون شما را می‌شمارد. پلاکت‌ها سلول‌هایی هستند که به لخته شدن خون شما کمک می‌کنند. تعداد کم پلاکت‌ها ممکن است نشانه سرطان یا عفونت خاصی باشد. تعداد بالای پلاکت‌ها می‌تواند شما را در معرض خطر لخته شدن خون مضر یا سکته قرار دهد.

شما می‌توانید آزمایش پلاکت و سایر آزمایش‌های تشحیصی خود را با خیال آسوده در آزمایشگاه ارگ واقع در بلوار فردوس انجام دهید. و یا جهت نمونه گیری در منزل با ما تماس بگیرید.

منبع: ClelandClinic